Programma 7. Verstedelijking, wonen en mobiliteit

We onttrekken € 95.000 uit de Algemene bedrijfsreserve van het grondbedrijf (ABR) voor bouw- en realisatierechten. In 2016 is er een bouw- realisatieovereenkomst met een ontwikkelaar gesloten. De volledige vordering daarvan is toen in jaarstukken verwerkt. Bij de Kapelaan Nausstraat heeft een wijziging in het woonprogramma plaatsgevonden, waardoor we een hogere koopsom voor de grond ontvangen. De bijdrage van € 94.500 in de bouwclaimovereenkomst tussen de gemeente en de ontwikkelaar komt daardoor te vervallen. Hierdoor moet dit deel van de openstaande vordering worden afgeboekt. Deze lagere inkomst dekken we af door inzet van de algemene reserve grondbedrijf (ABR).

We hebben de begroting van parkeren geactualiseerd. We verwachten minder inkomsten van € 80.000 voor kort parkeren in 2023. We onttrekken dit bedrag uit de reserve parkeren. Na de testfase zullen we de scanauto in het vierde kwartaal van 2023 gaan inzetten om de inkomsten weer te verhogen. We gaan het tekort hierdoor fors terugdringen. Door deze inzet verhogen de pakkans en proberen we het gedrag te veranderen. Vanaf 2024 zijn aanvullende onttrekkingen uit de reserve parkeren nodig om de kosten te kunnen betalen en om opbrengstdalingen op te vangen. De kostenstijgingen komen met name door onderhoud van de fietsenstallingen en parkeergarages Oostwal en Bergoss. In 2024 gaat het om een bedrag van € 32.000. Dit loopt op tot € 125.000 in 2027. De begroting van parkeren staat daarmee onder druk. Dit betekent dat een tariefstijging en/of verruiming van openingstijden op termijn onvermijdelijk is. In het derde kwartaal van 2024 stellen we het beleidsplan parkeren op. Indien nodig zullen we bij het beleidsplan parkeren aanvullende maatregelen voorleggen om de financiën structureel op orde te houden.

We hebben hogere kosten van € 48.000 in 2023 en structureel € 22.000 door ICT aanpassingen bij de afdeling Vergunningen, Toezicht en handhaving (VTH). We gebruiken het bedrag voor een abonnement voor automatisering in de cloud. Het onderhoud van het huidige systeem gaat stoppen. We stappen over naar een ander systeem dat voldoet aan de nieuwe omgevingswet. We betalen een groot deel van de kosten uit huidige budgetten voor ICT van de afdeling VTH. De kosten in 2023 zijn incidenteel hoger door de inrichting van het systeem.

We onttrekken € 1 miljoen uit de algemene reserve van het grondbedrijf (ABR) in 2023 voor voorbereidingskosten van gebiedsontwikkelingen. Dit bestaat uit de bij het MPG 2023-2026 vastgestelde verhoging van € 347.000 van het budget voor onderzoeks- en advieskosten als voorbereiding op nieuwe grondexploitaties. Op basis van het Najaarsbericht Grondbedrijf 2023 stellen we het budget in deze programmabegroting nogmaals omhoog bij met € 665.000. We verhogen daarmee het beschikbare budget naar totaal € 3,9 miljoen. Het bedrag is bestemd voor de volgende ontwikkelingen: voormalig belastingkantoor, herontwikkeling sportvelden Macharen, Hooghuis Ravenstein, Vidi Reo, Stationskwartier Ravenstein, gebiedsontwikkeling Raadhuislaan Zuid en Amsteleind. Binnen onze grondexploitatie noemen we dat immateriële vaste activa's (IMVA's). Voorbereiding van nieuwe grondexploitaties zijn veelal langdurige trajecten. Op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) mogen onderzoekskosten 5 jaar worden geactiveerd. Als binnen 5 jaar een bouwgrondexploitatie wordt vastgesteld dan kunnen we alle gemaakte onderzoekskosten inbrengen bij de grondexploitatie. Van de reeds gemaakte kosten voor 2023 hebben we een voorziening IMVA gevormd ten laste van de algemene reserve grondbedrijf (ABR). Voor een verdere toelichting verwijzen we naar het Najaarsbericht 2023 grondbedrijf.

We vragen € 1,75 miljoen voor project flexwoningen. Hiervoor ontvangen we een subsidie van € 1,2 miljoen. We stellen voor om het resterende tekort van € 0,55 miljoen beschikbaar te stellen. Om in de periode tot en met 2024 in totaal 240 flexwoningen te kunnen realiseren is het nodig om naast personele capaciteit ook in financiële zin bij te dragen aan de totstandkoming van drie locaties met in totaal circa 175 flexwoningen (Locatie Ravenstein, locatie Gewandeweg en locatie Nieuwe Heescheweg). De kostenraming van deze flexwoningen leveren namelijk tekorten op. De woningbouwverenigingen dragen bij in deze tekorten en vragen aan de gemeenten om een bijdrage in de plankosten en het bouwrijp maken. Deze ramen we in totaal op € 1,75 miljoen. De plankosten ramen we € 0,25 miljoen en het bouwrijp maken van deze plannen worden op circa € 1,5 miljoen geraamd. In de plankosten is een bedrag van € 175.000 opgenomen voor projectleiding.

We onttrekken € 16,9 miljoen uit de algemene reserve in 2024. Als eerste onttrekken we € 15 miljoen voor de rentestijging voor ruimtelijke ambities. Als tweede onttrekken we € 1,4 miljoen voor de voorbereiding van de spoorzone en als laatste onttrekken we € 549.000 voor flexwoningen.

We stellen voor om een bedrag van € 1,4 miljoen te storten in de reserve fysieke kwaliteit leefomgeving. Het bedrag is bestemd om de eerste voorbereidingen in de jaren 2023 tot en met 2027 van de spooragenda te kunnen opstarten. Eventuele overschotten of tekorten in een jaar kunnen we met de reserve fysieke kwaliteit leefomgeving verrekenen. Deze voorbereidingen kosten de eerste 4 jaar € 350.000 per jaar. We besteden het aan het opstellen van uitvoeringsplannen en het ontwerpen van de ingrepen. Er is specialistische kennis nodig van bureaus die erkend worden door onze partners NS en Prorail. In de spooragenda gaat het om de 5 onderdelen: aanpak overwegen, station Oss, station Oss West, lobby IJssellijn en spoorlijn haven. Concreet gaat het als eerste om 6 spoortunnels (3 langzaam verkeer, 3 auto) en vervolgens de upgrade van twee stations met betrekking tot aantrekkelijkheid, functionaliteit en hubfunctie in de spoorzone. Na deze periode bekijken we welke voorbereidingskosten nog meer nodig zijn. We verwachten dat de totale voorbereiding voor een periode van circa 10 jaar uit zal komen op circa € 3,5 miljoen (1 % van de geschatte investering van € 350 miljoen). We onttrekken de komende 4 jaar elk jaar bedrag van € 350.000 uit de reserve fysieke kwaliteit leefomgeving. Hiermee starten we de voorbereidingen van de spooragenda. Na deze 4 jaar brengen we in beeld wat we nog meer nodig hebben. De verwachting is dat de voorbereidingen circa 10 jaar zullen duren.

Op basis van de koersnota Mobiliteit gaan we aan de slag met de uitvoeringsagenda. Voor het opstellen van deze uitvoeringsagenda voor de komende 4 jaar vragen we incidenteel een bedrag van € 100.000. De regie voor deze opdracht past binnen huidige formatie. De kosten betalen we uit de reserve mobiliteit.

In 2024 staan we stil bij 50 jaar Archeologie in Oss. We willen in 2024 extra aandacht besteden aan de bijzondere geschiedenis van Oss. Voor de communicatie stellen we een incidenteel bedrag van € 40.000 beschikbaar.

In eerdere begrotingen hebben we structureel geld vrijgemaakt voor onze ruimtelijke ambities (mobiliteit en spooragenda) en hier gaan we vooral ook sparen voor toekomstige investeringen. Om dezelfde investeringen te kunnen blijven doen (circa € 125 miljoen) is bij een hogere rente meer geld nodig. We splitsen dit in een eenmalige bedrag uit de algemene reserve ter hoogte van € 15 miljoen en een jaarlijks bedrag vanaf 2027 van € 350.000. We zien dat de rente het afgelopen (half) jaar sterk is gestegen. Dit heeft nadrukkelijk effect voor onze begroting. De huidige rente om voor de lange termijn te lenen ligt op dit moment voor de gemeente tussen de 3 en 4%. Onze gemiddelde rentepercentage is op dit moment 1,1%. We verwachten dat onze gemiddelde rente de komende jaren tot en met 2031 stijgt naar 1,9% en uiteindelijk naar 2,3%. Dit leidt tot hogere kosten, maar hiermee houden we ons ambitieniveau wel instant.

We stellen voor om vanaf 2024 beleidscapaciteit beschikbaar te stellen voor mobiliteit. Dit kost 2024 € 76.000 en vanaf 2025 jaarlijks € 114.000. Dit is nodig om zorg te dragen voor enerzijds een goede afstemming van de mobiliteitsstructuur op regionaal niveau en anderzijds zal de gekozen koers zijn uitwerking hebben in diverse verstedelijkingsprojecten. Deze moet worden doorvertaald naar keuzes op wijk- en buurtniveau.

Voor de uitvoering van het toezicht en handhaving op het gebied van overbewoning is vanaf 2024 extra capaciteit nodig. De extra kosten hiervan zijn € 23.000 in 2024 en vervolgens vanaf 2025 jaarlijks € 193.000. We willen de bewoning door niet aanverwante personen, en/of overbewoning tegengaan en de panden weer teruggeven aan de woningmarkt (zelfbewoning, bewoning door een huishouden). We willen hiervoor strenger en actiever handhavend optreden. Om deze ambitie te realiseren is uitbreiding van formatie op dit gebied noodzakelijk. We willen dit opzetten met 1 toezichthouder, 2 juristen handhaving (handhavingsprocedures). In 2024 starten we met 2 fte bij afdeling VTH wat we in 2025 naar 3 fte uitbreiden. Deze kosten betalen we voor deel uit de algemene uitkering vanuit de wet "goed verhuurschap". We krijgen in 2024 eenmalig een bedrag van € 150.000 en vanaf het jaar 2025 een structureel bedrag van € 62.000. Een deel van deze middelen is bestemd voor implementatie/ICT tools.