Programma 4. Klimaat, energie en openbare ruimte

We hebben een voordeel bij de nutsbedrijven van € 200.000. We hebben meer uitvoerings- en toezichtskosten door meer vergunningsaanvragen van het project Glasvezel. Dit kost in totaal € 100.000 extra. Daar staat tegenover dat we hogere inkomsten hebben van € 300.000. Dit komt door hogere vergoedingen voor beheerkosten en degeneratievergoedingen van de nutsbedrijven. Hierdoor hebben we per saldo een voordeel van € 200.000.

We schuiven een deel van het budget voor extern advies voor de warmtetransitie door naar 2024. Het gaat om € 250.000 van de totale € 450.000 die we gepland hadden voor 2023. We maken dit jaar minder kosten dan verwacht. We onttrekken daarom dit jaar ook minder uit het Investeringsfonds duurzaamheid. We schuiven het budget van € 250.000 en de onttrekking uit het investeringsfonds duurzaamheid door naar 2024.

De kosten voor onderhoud en beheer van begraafplaatsen stijgen met jaarlijks € 65.000. Dit komt met name doordat we de minder inkomsten (€ 55.000) hebben vanuit begraven. Het aantal begrafenissen neemt af. Steeds meer mensen kiezen voor een alternatief (cremeren). Dit is een landelijke trend. Verder neemt het aantal verlengingen voor huur en onderhoud van graven af. De kostendekkendheid komt hierdoor ernstig onder druk te staan. Het tekort wordt verder vergroot doordat nabestaande niet altijd kiezen om de asverstrooiing te laten plaatsvinden op de begraafplaats Hoogen Heuvel. Men kiest steeds vaker voor alternatieve locaties die passen bij de overledene. Daarnaast zien we het aantal sociale begrafenissen toenemen. De kosten hiervan komen voor rekening van de gemeente. Hiervoor werken we nog een voorstel uit. Tot slot zijn er de volgende investeringskredieten noodzakelijk: De kerkhofmuur muur in Megen van € 85.00, herinrichting Hoogen Heuvel van € 121.000 en het vervangen van de haag in Megen van € 37.000. De jaarlijkse investeringslasten hiervan zijn afgerond € 10.000 per jaar.

We hebben de kosten en opbrengsten van afval opnieuw berekend. We verhogen de afvalstoffenheffing (ASH) met € 1,35 miljoen (10,9%) naar € 13,7 miljoen. Een gemiddeld huishouden gaat € 35,85 per jaar meer betalen. Op basis van de kostenstijgingen zou het tarief met 15,7% moeten stijgen om kostendekkend te zijn. De vrije ruimte binnen de reserve afvalstoffenheffing bedraagt € 1,4 miljoen. We zetten de reserve gefaseerd in om het tarief gelijkmatig te laten stijgen met 10,9% in 2024 naar 15,7% in 2027. Bezuinigingen binnen de bestaande afvalbegroting zijn doorgevoerd om de tariefstijging beperkt te houden. We kiezen niet voor een verlaging van de teruggave van de afvalstoffenheffing bij goed scheidingsgedrag. De structurele kostenstijgingen kunnen we verklaren door hogere kosten vanaf 2023 (€ 0,7 miljoen) en vanaf 2024 (€ 1 miljoen). De kostenstijgingen vanaf 2023 worden hoofdzakelijk veroorzaakt door gestegen inzamel - en verwerkingskosten. De kostenstijgingen vanaf 2024 worden veroorzaakt door een aantal posten. Als eerste zien we hogere loonkosten inclusief overhead door CAO ontwikkelingen (€ 1 miljoen) en extra formatie voor het oplossen van acute afvalproblemen. Daarnaast hebben we hogere inzamelkosten PMD hoogbouw (€ 150.000) en hogere kosten door inflatie voor verwerking ft afval (€ 90.000). Verder zien we lagere kosten voor kosten onderhoud, folders, duurzame goederen, huur en energiekosten. En tot slot hebben we lagere kosten voor kwijtschelding afvalstoffenheffing. De reserve zal medio 2028 leeg zijn. Dit betekent dat bij gelijkblijvende omstandigheden, het tarief na 2027 verder zal stijgen om de huidige kosten te kunnen dekken. Bezuinigingen binnen afval kunnen we behalen door betere afvalscheiding door inwoners en bedrijven zelf en dit zal verbeterd worden door inzet van toezicht en handhaving. Daarnaast kan nascheiding zorgen voor een bijdrage aan lagere verwerkingskosten en een aanpassing van de inzameling van PMD. En we zetten nog meer in op communicatie. We starten in het najaar van 2023 met verschillende campagnes.

We ontvangen uitvoeringsmiddelen voor het klimaat- en energiebeleid voor de jaren 2023 tot en met 2025. Jaarlijks gaat het om een bedrag van € 1,5 miljoen. Dit bedrag is bestemd voor personele en bijbehorende materiële kosten (onderzoekskosten e.d.). Gemeenten kunnen het naar eigen inzicht inzetten voor de uitvoeringskosten van klimaat- en energiebeleid uit het Klimaatakkoord en het beleidsprogramma Klimaat. Wel moet hierover verantwoording worden afgelegd, inclusief accountantscontrole (en bij niet besteden ervan terugbetaald worden). De afgelopen jaren hebben we al fors geïnvesteerd in extra capaciteit voor de uitvoering van het klimaatakkoord. Vanuit de bestaande formatie hebben we in beeld gebracht dat dit een bedrag is van € 1,3 miljoen per jaar. Dit betekent dat dit geld ingebracht kan worden in deze regeling en dat hierdoor in de jaren 2023-2025 een financieel voordeel ontstaat. De rijksregeling heeft betrekking op de komende 3 jaar maar we gaan ervan uit dat deze gelden structureel worden. Bij het onderdeel nieuw beleid stellen we voor om extra capaciteit beschikbaar te stellen voor de versnelling van de uitvoering van het klimaatakkoord.

We onttrekken in 2023 en 2024 € 108.000 uit het Investeringsfonds Duurzaamheid voor het de uitvoering van het programma energietransitie. We betalen hier de kosten voor programmamanagement van.

We ontvangen in 2023 € 5.372 voor het opsporen en ontmantelen van bommen. We storten dit in de reserve bodemsanering omdat hier de kosten eerder uit betaald zijn.

De gemeenteraad heeft de koersnota klimaatadaptatie 2050 vastgesteld in september 2023. We stellen hierna een uitvoeringsagenda 2024-2027 op. Daarnaast gaan we in 2023 en 2024 al aan de slag met een aantal activiteiten. We stellen voor om hiervoor in 2023 € 40.000 en in 2024 alvast € 160.0000 beschikbaar te stellen uit de reserve klimaatadaptatie. Dit gaan we besteden aan inhuur expertise voor het vertalen van de landelijke maatlaat, het koppelen van onze uitvoering aan lopende processen, een plan voor bewustwording, het vasthouden van water om verdroging tegen te gaan, een kansenkaart ecologie en opstellen en start uitvoering communicatiekalender. Op basis van het uitvoeringsprogramma komen we met een bestedingsplan voor 2024 en verder.

We stellen voor om voor de versnelling van het uitvoeren van het klimaat- en energiebeleid € 373.000 beschikbaar te stellen vanaf 2024. In totaal hebben we voor het versnellen van het klimaat- en energiebeleid jaarlijks een bedrag van € 601.000 nodig. Dit betalen we voor € 228.000 uit de klimaatgelden die we vanuit het Rijk krijgen. Per saldo zijn de extra kosten € 373.000 per jaar. Totaal hebben we dan een aanvullend bedrag van a€ 601.000 beschikbaar voor het programma, naast de al ingezette formatie (€ 1,3 miljoen). Van de € 601.000 stellen we € 171.000 beschikbaar voor 1 fte projectondersteuner en 1 fte projectleider warmtetransitie. Het overige gedeelte stellen we onder andere beschikbaar voor extra werkzaamheden "Oss schakelt door", onderzoek en advies, het versnellen van de transitie wijkgerichte aanpak, subsidies en duurzame mobiliteit.

We stellen 2,5 fte toezichthouders aan voor het terugdringen van de overlast van zwerfafval en illegale bij plaatsingen. De kosten hiervan zijn € 160.000 en deze betalen we uit de afvalstoffenheffing. We geven hiermee gevolg aan de aangenomen motie "Actuele afvalproblemen oplossen". We gaan de controles op afval fors intensiveren.

We stellen voor om voor de Stimuleringsregeling Landschap (STILA) € 50.000 beschikbaar te stellen in 2024 en 2025 en voor de deelname Erven Plus € 8.333 voor 2024, 2025 en 2026. We betalen dit uit de reserve Groenfonds Landelijk gebied. Beide regelingen dragen bij aan het behoud van biodiversiteit en landschappelijke kwaliteit in ons buitengebied en bieden kansen om de gestelde doelen te realiseren met ondersteuning van de Provincie Noord-Brabant en de Nationale Postcodeloterij. De provincie Noord-Brabant stelt ook een bijdrage beschikbaar.

We stellen voor om in totaal € 100.000 beschikbaar te stellen voor het Oostelijke polderproces en de overige agrarische gebieden. Het gaat om € 50.000 in 2024 en 2025. De Osse aanpak voor de agrarische transitie lijkt een voorbeeld te worden voor de regio. In deze aanpak werken we bottom-up met de agrariërs uit het gebied, de betrokken overheidspartijen en de betrokken partners uit het agro-industrieel complex samen om te komen tot de juiste gebiedsgerichte aanpak per polder. Om dit complexe proces goed te begeleiden en als gemeente onze eigen rol zuiver te kunnen vervullen, is het noodzakelijk om met behulp van een externe procesleider in te huren en de boeren in het ontwikkelproces te ondersteunen. Voorheen hebben we € 100.000 beschikbaar gesteld voor de Westelijke polder. We willen dit nu ook doen voor de overige gebieden.