Programma 4. Klimaat, energie en openbare ruimte

Als gemeente staan we voor grote uitdagingen met betrekking tot de realisatie van de energietransitie. Voortvloeiend uit het Klimaatakkoord heeft het Rijk gemeenten opdrachten gegeven. Deze opdrachten zijn voor Oss ondergebracht in de Regionale Energie Strategie (RES) Noordoost Brabant en zijn toegespitst op de gebouwde omgeving en elektriciteit en omvatten ook een bijdrage aan de warmtetransitie.
Oss heeft haar ambitie afgestemd op en vertaald naar haar bijdrage aan het RES-bod voor Noordoost Brabant voor 2030. Oss neemt haar verantwoordelijkheid hiervoor. We doen dat op de wijze zoals afgesproken in de Duurzaamheidscirkel van 2016 en in lijn met het nationale Klimaatakkoord. We richten ons op concrete tussenstappen, zetten in op massa maken en commitment van maatschappelijke partners. Uiteraard geven we zelf het goede voorbeeld en werken we aan bewustwording en educatie.
De opgaven en ambities vragen grote inspanningen van ons als gemeente, van onze inwoners en onze partners in het bedrijfsleven. Om deze opgaven en ambities te realiseren, hebben we in de vorige collegeperiode plannen gemaakt en opgestart voor energiebesparing en het grootschalig opwekken van energie. Het opwekken van duurzame energie, met name grootschalige wind- en zonne-energieprojecten maakt het mogelijk om massa te maken. Daarnaast kunnen uit de opbrengsten hiervan andere duurzaamheids- en gebiedsontwikkelings/omgevingsopgaven worden gefinancierd zoals we met behulp van een business case opzet eerder hebben aangetoond. Deze businesscase is nog niet verwerkt in de programmabegroting aangezien momenteel geen zekerheid bestaat dat windpark Elzenburg de Geer, waar de business case op is gebaseerd, binnen afzienbare tijd inkomsten voor de business case gaat genereren.
De bijdragen uit Rijksmiddelen voor de komende jaren zijn grotendeels bekend. Met de inzet van nationale bijdragen en subsidies zijn de financiële middelen voor 2024 en de daaropvolgende jaren vooralsnog toereikend om de ingezette projecten op het gebied van energiebesparing, duurzame opwek en warmtetransitie te kunnen bekostigen.

2024 en de jaren erna staan in het teken van realisatie en implementatie van het vastgestelde beleid. Concrete uitvoering gaat plaatsvinden in de vorm van energiebesparingsprojecten, ontwikkeling van duurzame opwek (voornamelijk windmolenprojecten en in mindere mate grondgebonden zon pv) en aardgasvrijgereed en aardgasvrij maken van de bestaande bebouwing. Dit betekent dat het creëren van beweging en het inspelen op het beperkt draagvlak van het onderwerp de komende tijd van groot belang zijn. Dit programma kenmerkt zich verder door een grote mate van dynamiek; de energietransitie in Nederland wordt doorlopend beïnvloedt door zowel lokale, regionale, landelijke als internationale ontwikkelingen. Zo speelt sinds afgelopen jaar de gascrisis als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Als gevolg hiervan zijn de energieprijzen fors gestegen en is bij veel huishoudens energie-armoede aan de orde. Energie armoede is een probleem dat ook van ons als gemeente vraagt om daarop te acteren. Om energie-armoede tegen te gaan wordt met inzet van rijksmiddelen zowel vanuit het Sociaal Domein als het Energietransitie-programma concrete maatregelen genomen voor de getroffenen.

Daarnaast vragen deze ontwikkelingen op onder andere het gebied van wet- en regelgeving de komende jaren ook om herziening van ons beleid.
Politiek-maatschappelijk ligt de energietransitie zeer gevoelig wat onder meer leidt tot veel weerstand tegen grootschalige opwekking. Inwoners en bedrijven zetten wel steeds meer in op energiebesparing en komen ook in beweging om “van het gas af komen”. Toch is nog weerstand aanwezig is en deze heeft ook consequenties voor juridische procedures en uitspraken. Bovendien is de netwerkcapaciteit een groot knelpunt dat nog jarenlang speelt.
De technische ontwikkelingen gaan snel. Die houden we nauwlettend in het oog om daarop te kunnen inspelen als dat perspectief biedt voor de realisatie van onze doelstellingen.
Waar nodig en waar dat meerwaarde heeft, werken we samen met andere overheden of maatschappelijke partners. Met de woningcorporaties gaan we prestatie-afspraken maken die duidelijk maken dat zij hun aandeel in de opgaven met betrekking tot verduurzaming van hun woningbezit, tegelijkertijd aardgasvrij maken hiervan, gaan leveren. We vragen de woningcorporaties in dit kader om de afspraken die zij hebben gemaakt met de Rijksoverheid in verband met de korting op de verhuurdersheffing.
We blijven alert op wat realistisch haalbaar is, op de maatschappelijke acceptatie en op de sociale draagkracht van de energietransitie.

• Oss reduceert CO2 emissie met 49% in 2030 in vergelijking tot 1990 (aanpassing naar boven van deze doelstelling naar 55% CO2 emissie-reductie is aanstaande)
• Energietransitie: wij realiseren ons deel van het RES-bod:

• Besparing 11% in 2030 in vergelijking tot 2017
• Grootschalige opwekking: 1,008 PJ duurzame energie in 2030, restant RES opgave 0,514 PJ  vergund in 2025
• Volledig energieneutraal in 2050

• Oss realiseert 7.500 aardgasvrije (bestaande) woningen in 2030 en is volledig afgekoppeld van het gasnet in 2050

De komende jaren vindt jaarlijks monitoring van deze doelstellingen plaats.